Vraag tien economen hoe Donald Trump het verloop van de Nederlandse economie kan beïnvloeden. Waarschijnlijk krijgt u tien verschillende antwoorden. Ik heb vijf mogelijke antwoorden op een rij gezet.
Amerikaans optimisme
De reden is nog niet helemaal duidelijk, maar sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn wereldwijd beleggers een stuk optimistischer geworden. Sinds 8 november vorig jaar zijn de aandelenkoersen wereldwijd met ongeveer 10 procent gestegen, dat is zo’n 70 procent op jaarbasis. Dit kan gevolgen hebben voor de groei: een groter optimisme en een toegenomen aandelenbezit kunnen beide de consumptie aanwakkeren. Bovendien kunnen extra investeringen en belastingverlaging aan economische groei bijdragen. Voorwaarde is dat de Amerikaanse economie nog onder zijn capaciteit produceert. Is dat niet het geval, dan resulteert er geen groei, maar inflatie. Maar is er wel ruimte, dan kan de economische groei aantrekken. En die zal ook de handelsgerichte Nederlandse economie aansteken.
Een rem op globalisering
Ook een rem op globalisering kan implicaties hebben voor de economische groei, zij het in negatieve zin. Dat gebeurt niet direct. Verplaatsing van economische activiteit van Mexico naar de VS maakt de eerstgenoemde economie kleiner en die andere groter; dat is geen echte groei. Maar indirect wel degelijk. Protectionisme lokt protectionisme uit. Ook al is een regering ervan doordrongen dat een tit-for-tat strategie niet helpt, dan nog is het in een democratie uitermate moeilijk niet voor een dergelijke strategie te kiezen. Het enige fijne van een internationale handelsoorlog is dat alle landen samen kopje onder gaan.
De Amerikaanse rente
Ook de rente beweegt. Net als je zou gaan denken dat een verhoging van de rente naar een meer normaal niveau er blijkbaar niet meer inzit, begint ze te stijgen. Nu is de stijging al in september ingezet, dus het is nog onduidelijk of dit een Trump-effect weerspiegelt. Het is in elk geval goed nieuws voor de pensioenfondsen. Een hogere rente verbetert hun dekkingsgraad en dus hoeven dit jaar minder fondsen dan verwacht een korting op hun pensioenen toe te passen. Zal de rente nog verder omhooggaan? Dat is niet te zeggen, maar uit te sluiten evenmin. Als de Amerikaanse economie inderdaad oververhit raakt, zou The Fed in reactie de rente verder kunnen verhogen. Wie weet kunnen de pensioenfondsen over enige tijd weer gaan indexeren..
Afschaffing van Obamacare
Het is op dit moment absoluut nog niet duidelijk of de door Obama bereikte stelselwijziging in de Amerikaanse zorg, de Patient Protection and Affordable Care Act, zal worden teruggedraaid. Maar als het gebeurt, dan heeft dat flinke gevolgen voor de Amerikaanse economie. En de Nederlandse economie dan? Daarvoor moet je toch de Atlantische Oceaan over? Klopt, en dat gebeurt via de geneesmiddelensector. Afschaffing van Obamacare doet het aantal Amerikaanse zorgverzekerden flink dalen. Dat verkleint de markt voor nieuwe en vooral dure geneesmiddelen. Het gevolg is minder research and development, minder innovaties in de geneesmiddelensector en minder kostenstijgingen. En aangezien nieuwe innovaties wereldwijd worden verspreid, zullen ook in Nederland de kosten van geneesmiddelen minder hard gaan stijgen. Op termijn wel te verstaan en alleen als het plan doorgaat.
Internationaal conflict
Wat de rente, de handel of de farmaceutische industrie ook mogen doen, de economische gevolgen zijn niets vergeleken bij die van een groot internationaal conflict. Als ik me tot de kern van de zaak had moeten beperken, had ik beter bij dit punt kunnen beginnen. Blijft het bij een dreiging die zich niet realiseert, dan zijn de effecten een stuk kleiner. Maar ook een Koude Oorlog heeft grote economische effecten. Komen hogere defensie-uitgaven bovenop hogere publieke investeringen, dan stijgen de kansen voor toenemende inflatie en ook dat kan gevolgen hebben voor wereldhandel en economische groei.
Nederland handelsland
Wat het ook gaat worden, we zullen het gaan merken. Want Nederland handelsland deelt in lief en leed van de wereldeconomie: goede én slechte tijden.
Voor wie geen blog wil missen, klik hier.