In krap twee decennia is het gemiddelde aantal kinderen per vrouw in Chili spectaculair gedaald: van 2,3 tot 1,9 nu. 1,9 is beneden het reproductieniveau: blijft de vruchtbaarheid op het huidige niveau, dan zal op termijn de Chileense bevolking gaan krimpen. Deze ontwikkeling past in een internationaal beeld. De Chileense regering is er echter niet gelukkig mee. Onlangs heeft ze een beleidsvoorstel geïntroduceerd om gezinnen te subsidiëren voor het nemen van kinderen.

Voorstel
Concreet heeft de regering het voorstel gedaan om gezinnen recht te geven op een bedrag van 150 euro voor een derde kind, 225 euro voor een vierde kind en 300 euro voor een vijfde kind. Aan het krijgen van een eerste of tweede kind wordt geen fiscale subsidie verbonden. Hetzelfde geldt voor het vijfde of latere kind.

Geen peso te veel
Wat opvalt is dat de regering voor een dubbeltje op de eerste rang lijkt te willen zitten: de fertiliteit moet omhoog, maar dat mag geen peso te veel kosten. Op zich is dit een gezond economisch principe, maar in dit geval doet het wat lachwekkend aan. Economisch lijkt de combinatie van i) geen subsidie voor het eerste (tweede, vijfde of latere) kind en ii) een klein bedrag voor het derde (vierde of vijfde) kind alleen te rechtvaardigen wanneer:

i) de beslissing om voor een eerste (tweede, vijfde of latere) kind te gaan niet gevoelig is voor financiële prikkels;

ii) de beslissing om voor een derde (vierde of vijfde) kind te gaan erg gevoelig is voor financiële prikkels.

In theorie is alles mogelijk, maar erg waarschijnlijk vind ik dit niet.

Fiscaal instrumentalisme
De voorgestelde regeling lijkt een schoolvoorbeeld van te ver doorgevoerd fiscaal instrumentalisme. Het inzetten van een arsenaal van verschillende subsidies leunt zwaar op kennis van relevante elasticiteiten. Is die kennis er niet, dan is de kans groot dat de effectiviteit van de beleidsmaatregel wordt overschat. Dit lijkt hier wel van toepassing: over de elasticiteit die aangeeft hoe de kinderwens reageert op een fiscale subsidie is nauwelijks iets bekend.

Earned Income Tax Credit
Het doet me denken aan de Earned Income Tax Credit (EITC) in de Verenigde Staten. Vroeger gold deze belastingkorting enkel voor gezinnen met kinderen en impliceerde de regeling dus een subsidie op het krijgen van kinderen. Het ene onderzoek concludeerde dat de EITC tot meer kinderen leidde, zij het alleen bij bepaalde groepen vrouwen; het andere onderzoek concludeerde dat als er sprake was van een effect, dit de andere kant uitging: minder kinderen.

Geboortegolf
In het gunstigste geval stevent Chili af op een geboortegolf. In het ongunstigste geval blijft de vruchtbaarheid zo laag als nu. Het laatste zou mij niet verbazen.