Welke docent economie kent het niet? Hoe leg je uit wat een dalend marginaal nut is? Nut is al een abstract begrip, niet te verwarren met nuttigheid; daar kunnen economen weinig mee. Marginaal is helemaal moeilijk. Iets van marginaal belang is het niet waard aandacht te krijgen, maar het marginaliteitsconcept is juist één van de pijlers van de economische wetenschap. Dalend is, vergeleken met marginaal, een eenvoudig begrip. Alhoewel, niet iedereen lijkt te beseffen dat als je maar voldoende daalt, je ooit door de nul heen schiet en in het negatieve gebied belandt.

Appels
Het is lastig, maar de metafoor van het eten van appels brengt je een heel eind. Het heet dan dat de eerste appel heerlijk smaakt; het marginale nut is positief. Bij de tweede en derde appel wordt het genot al minder. Na een aantal appels verdwijnt de smaak helemaal; het marginale nut is dan nul. Nog meer appels betekent buikpijn; het marginale nut is dan negatief.

Zwitserland
Maar het kan veel beter. Niemand minder dan Mark Twain wijst ons de weg. In A Tramp Abroad: Following the Equator, Other Travels vertelt hij over zijn bezoek aan Zwitserland. (eigen vertaling) “Het jodelen hield aan en was het luisteren waard. Toen verscheen de jodelaar, een herdersjongen van 16 – en blij en dankbaar als we waren gaven we hem een frank om nog wat meer te jodelen. Dat deed hij. Vervolgens trokken we verder. Na zo’n 15 minuten kwamen we een andere jodelende herdersjongen tegen en we gaven hem een halve frank om door te gaan. Daarna kwamen we om de tien minuten een andere jodelaar tegen. We gaven de derde 8 cent, de vierde 6 cent, de vijfde 4 cent en de zesde 1 cent. Aan nummers zeven, acht en negen gaven we niets. Vanaf nummer tien betaalden we een frank aan elke jodelaar om niet meer te jodelen.” ¹

¹ Met dank aan Michael R. Ward voor zijn suggestie.