3 Mei 2014 overleed hij. Gary Becker, Amerikaans econoom en Nobelprijswinnaar in 1992. Een exponent van de universiteit van Chicago, waar hij ook voor een groot deel van zijn maatschappelijke carrière aan verbonden was. Milton Friedman noemde hem “de grootste sociale wetenschapper van de tweede helft van de twintigste eeuw”.

18 mei overleed Wubbo Ockels, Nederlands eerste astronaut. En niet alleen daarin was hij een pionier. Ockels initieerde tal van onderzoeksprojecten waarin wetenschappelijke inzichten werden toegepast met als doel een duurzame samenleving te bevorderen.

Wetenschapper
Wat hebben deze twee personen met elkaar gemeen, behalve dat ze ons kort geleden zijn ontvallen? De twee verschillen in nationaliteit, beroep, bekendheid (dat zal verschillen tussen de VS en Nederland). Ze waren beide wetenschapper, verbonden aan de universiteit van Chicago respectievelijk die van Delft. Misschien is dit laatste overigens meer een verschil dan een overeenkomst. Het werk van Becker is vooral fundamenteel en theoretisch, terwijl Ockels het juist zocht in de toepassingen. Becker verrijkte de economische wetenschap met een aantal succesvolle inzichten; Ockels staat eerder bekend om de ideeën die in praktijk niet realiseerbaar bleken.

Becker
Er ís een sterke overeenkomst. Beide personen begaven zich buiten de gebaande paden van het terrein waarop ze werkzaam waren. Becker deed dat door de kunst van het economisch redeneren, het denken in termen van alle mogelijke relevante kosten en baten van een beslissing, toe te passen op vraagstukken die tot dan toe buiten de economie vielen: huwelijk, discriminatie, reproductie, criminaliteit, gebruik van verslavende middelen. Niets in het economisch denken sluit niet-economische vraagstukken uit en Beckers werk was daarvan een treffende illustratie.

Ockels
Ockels begaf zich ook op onbekend terrein. Na zijn verblijf in de ruimte stortte hij zich op tal van toepassingen met mogelijk grote maatschappelijke betekenis. Het bekendst is waarschijnlijk de zonneauto Nuna. Of misschien de Superbus. Of het zeilschip de ‘Ecolution’. Ockels dacht steeds in termen van uitdagingen; het woord onmogelijk kende hij niet.

Intellectuele creativiteit
Beckers en Ockels blonken beide uit in intellectuele creativiteit. Het is te hopen dat velen zich door hen zullen laten inspireren en in hun eigen werk net zoveel durf en vooruitgang zullen laten zien.

Economen kunnen niet rekenen, Amsterdam University Press, mei 2014.