In 1935 boekten onderzoekers van Cornell University in de VS een spectaculair resultaat.[1] Ze toonden aan dat de gemiddelde levensduur van ratten met 30-40% kan worden verlengd door ze op een streng dieet te zetten. Het dieet vermindert de dagelijkse calorie-inname met zo’n 30-60%, zonder te bezuinigen op essentiële voedingsstoffen. Hoe het precies werkt, is nog niet bekend. Het zou kunnen zijn dat het caloriebeperkende dieet metabolische processen in gang zet die de groei en reparatie van lichaamscellen bevorderen. Hierdoor ontwikkelt het dier minder snel hartklachten, kanker en andere ouderdomsgerelateerde ziekten.
Resusapen
De proeven werden in latere jaren herhaald met andere diersoorten. Experimenten met vliegen, wormen, vis en knaagdieren lieten soortgelijke resultaten zien. In 2009 werden de resultaten gepubliceerd van een 20 jaar lange studie naar een caloriebeperkend dieet bij resusapen. Ook nu werden soortgelijke resultaten gevonden. Mensen hebben genetisch veel meer met resusapen gemeen dan met de andere bestudeerde diersoorten. De studie met resusapen voedt dan ook het idee dat een caloriebeperkend dieet ook bij mensen de levensverwachting zou kunnen verlengen.
Mensen
Laten we eens een gedachte-experiment doen. Stel dat het caloriebeperkende dieet bij mensen dezelfde effecten zou hebben, zouden mensen het dieet ook gaan volgen? Ik verwacht van niet. Een dergelijk dieet vergt een enorme inspanning, elke dag opnieuw. En dat moet dan jarenlang, nee, levenslang worden volgehouden. De ervaringen op het gebied van stoppen met roken en gezonder en minder eten geven weinig hoop dat het menselijke ras zo’n topprestatie zal kunnen leveren.
Geneesmiddel
De farmaceutische industrie is het blijkbaar met mij eens. Deze industrie werkt aan een geneesmiddel waarmee een caloriebeperkend dieet kan worden nagebootst. Het is niet zeker of dit geneesmiddel er ooit zal komen en, zo ja, wanneer. Maar het ís een mogelijkheid. Naar mijn idee zou dit wel kunnen werken. Het is vele malen eenvoudiger om elke dag een pilletje te slikken dan om het dagelijkse eet- en drinkgedrag compleet om te gooien.
Economische effecten
In een recent artikel in het economentijdschrift Health Affairs kijken Dana Goldman en coauteurs naar de economische effecten van een dergelijke pil.[2] De berekeningen zijn erg speculatief, maar wel interessant. De onderzoekers veronderstellen dat 35+’ers 30 jaar lang de pil innemen (kosten $365 per jaar) en dat hun levensverwachting met zo’n tien jaar toeneemt. Tien jaar langer wordt dus een beroep gedaan op de gezondheidszorg. De kosten van de gezondheidszorg vallen vijftig jaar later 14 tot 70% hoger uit, afhankelijk van hoe gezond de extra jaren zijn. Dit zijn enorm grote getallen. Langer leven creëert een gigantisch probleem voor de overheidsbegroting.
Financiering
De berekeningen roepen wel de vraag op waarom langer leven onze collectieve pensioen- en zorgverzekeringen moet belasten? Waarom zouden mensen niet zelf kunnen betalen voor de extra levensjaren die ze krijgen toegeworpen? Als de pil er is, kan iedereen zelf besluiten deze wel of niet in te nemen. Waarom zouden de extra levensjaren dan collectief moeten worden gefinancierd?
Langlevenrisico
Het traditionele argument voor het verzekeren van het langlevenrisico is, het woord zegt het al, dat het een risico betreft. Je leeft kort of lang en wat het wordt weet je niet van tevoren. Omdat je ook normaal wilt kunnen leven als je langer leeft dan eerder verwacht, is het prettig als er een verzekering is die dit mogelijk maakt. Maar in het geval van de langlevenpil gaat het niet om een risico. Wanneer we massaal overgaan op (het slikken van) deze pil, dan wordt de levensverwachting van ieder met tien jaar verlengd.
Pensioen en ouderenzorg
Het traditionele argument voor collectieve verzekering van de extra jaren vervalt daarmee. Wanneer mensen besluiten levenslang de pil te gebruiken om daarmee tien jaar aan hun levensverwachting toe te voegen, is het redelijk dat ze ook de bijkomende kosten zelf dragen. Het recht op pensioen en ouderenzorg kan dan tien jaar later ingaan. De kosten van pensioen en ouderenzorg gedurende deze tien jaar kunnen mensen opvangen door meer te sparen of langer door te werken (later met pensioen te gaan).
Conclusie
Langer leven is met een juiste financiering niet een economische last, maar een vrucht van medisch-technologische innovatie waar we allemaal baat van kunnen hebben.