De uitgaven aan gezondheidszorg groeien explosief. In 2001 werd van elke in Nederland verdiende euro 6 cent aan de gezondheidszorg besteed; in niet meer dan tien jaar tijd is dit een dubbeltje geworden.Voor de toekomst valt een verdere forse stijging te verwachten. Maar wel om heel andere redenen danvaak wordt gedacht.[1]
Veroudering
Ouderen zijn de grootgebruikers van de gezondheidszorg. 65+’ers maken 15 procent van de bevolking uit, maar zijn verantwoordelijk voor bijna 40 procent van de uitgaven in de zorgsector. Het is dan ook niet vreemd om te denken dat de toekomstige uitgaven aan zorg zullen stijgen puur en alleen omdat mensen gemiddeld ouder worden. Toch is deze redenering maar gedeeltelijk waar.
Laatste levensjaar
De reden is dat veel zorguitgaven worden gedaan in het laatste levensjaar. Veel uitgaven hangen niet zozeer samen met leeftijd, maar met het jaar van overlijden. Deze zorguitgaven gaan dan ook niet omhoog wanneer we gemiddeld ouder worden, ze vinden slechts later plaats. In dit perspectief is het ook niet vreemd dat analyses van de historische ontwikkeling van zorguitgaven laten zien dat de groei van zorguitgaven met vele factoren samenhangt (inkomensgroei, introductie nieuwe geneesmiddelen en nieuwe medische apparatuur, stijgende prijzen), maar niet met de gemiddelde leeftijd van de bevolking.
Waarom zullen zorguitgaven stijgen?
Er zijn ten minste vier andere redenen waarom in een vergrijzende economie de zorguitgaven zullen stijgen:
1. Ook al vermindert vergrijzing de economische groei, arbeidsproductiviteit en economie zullen de komende decennia blijven groeien. En een deel van het hogere inkomen zal aan gezondheidszorg worden besteed.
2. Een lagere groei van de werkende bevolking betekent dat er minder geld nodig is voor investeringen in kapitaal en dat een groter deel van het inkomen aan gezondheidszorg kan worden besteed.
3. Vergrijzing betekent een vergroting van de markt voor nieuwe geneesmiddelen en medisch-technologische apparatuur. Dit zal de research and development inspanningen doen toenemen en, wanneer nieuwe producten beschikbaar komen, tot extra uitgaven leiden.
4. Ouderen hebben, vergeleken met jongeren, langere tijd gehad om een goede relatie op te bouwen met hun zorgaanbieder. Ze zullen zich minder snel van hun zorgaanbieder afwenden als die de prijs van zijn dienstverlening verhoogt. Bijgevolg mag een verhoging van prijzen worden verwacht. Voor de zorgverzekeringen geldt iets soortgelijks. Uitgaven in de zorgsector zullen dus stijgen door stijging van prijzen van zorg- en zorgverzekeringsproducten.
Consequenties
De consequenties van deze ontwikkeling voor onze economie zijn talrijk en ingrijpend. Daarover meer in een volgende blog.
[1] Voor een meer gedetailleerde onderbouwing zie het artikel van mijn hand: Population Ageing and Health Care Expenditure Growth, in K. Hamblin and S. Harper, International Handbook on Ageing and Public Policy, Edward Elgar Publishing, te verschijnen.