Naarmate we ouder worden, gebruiken we meer zorg. Menigeen verwacht dan ook dat de zorguitgaven vanwege de vergrijzing zullen gaan stijgen. Toch is er een tegengeluid. Aanhangers van de gedachte van de sterfte-gerelateerde kosten stellen dat zorguitgaven en leeftijd niet direct met elkaar samenhangen. Het is de sterftekans, zo stellen zij, die stijgt met de leeftijd. En omdat in het laatste levensjaar bijzonder hoge zorguitgaven worden gedaan, stijgen zorguitgaven met de leeftijd. Als vanwege de vergrijzing van de bevolking de levensverwachting toeneemt, betekent dat een uitstel van zorguitgaven, geen stijging.

Sterfte-gerelateerde kosten
De gedachte van sterfte-gerelateerde kosten is van grote betekenis. Ze impliceert dat de wereldwijde groei van zorguitgaven niet met demografie te maken heeft, maar met andere factoren. Inderdaad lijken inkomensgroei en medisch-technologische ontwikkeling belangrijkere redenen. Maar is het idee dat vergrijzing geen effect op de zorguitgaven zal hebben ook juist? Daar valt aan te twijfelen.

Kosten in het laatste levensjaar
De reden is dat lang niet alle zorguitgaven direct met sterfte samenhangen. Dat is duidelijk als sterfte-gerelateerde kosten worden gedefinieerd als kosten gemaakt in het laatste levensjaar. Deze kosten zijn hoog, maar beperkt wanneer ze worden afgezet tegen de zorguitgaven op nationaal niveau. Men kan het begrip sterfte-gerelateerde kosten ook ruimer interpreteren door de kosten mee te rekenen die verband houden met de behandeling van een ziekte waaraan de patiënt uiteindelijk komt te overlijden. Maar ook dan zijn de sterfte-gerelateerde kosten onvoldoende groot om een direct verband tussen zorguitgaven en leeftijd geheel uit te schakelen.

Resterende levensduur
De zogenaamde time-to-death approach (resterende levensduur) stelt dat zorguitgaven stijgen met leeftijd omdat ze samenhangen met de tijd tot overlijden. Hoe dichter iemand bij diens overlijden, des te hoger de uitgaven aan zorg. Zorguitgaven stijgen in deze gedachte met de leeftijd omdat ouder worden betekent dat het levenseinde dichterbij komt. En ook volgens het idee van de resterende levensduur leidt vergrijzing van de bevolking tot een uitstel van zorguitgaven, geen stijging.

Onderzoek
Toch is ook deze redenering slechts voor een deel van de zorguitgaven valide. Er zijn voldoende voorbeelden van uitgaven die meer met leeftijd dan met resterende levensduur te maken hebben. Denk bijvoorbeeld aan uitgaven in verband met kinderziekten, verkeersongevallen, infectieziekten, zwangerschappen. Er is inmiddels veel onderzoek gedaan op dit terrein. Deze wijst uit dat de stijging van zorguitgaven ten gevolge van vergrijzing tussen de 10 en 50% lager uitvalt wanneer met de gedachte van de resterende levensduur wordt rekening gehouden.

Conclusie
De conclusie is dan ook dat de bulk van de zorguitgaven gerelateerd is aan leeftijd en dat vergrijzing van de bevolking wel degelijk de zorguitgaven zal doen stijgen.