Het CPB verwacht voor Nederland een BBP-groei in 2013 van niet meer dan 0,75%.[1] Voor het eurogebied geldt min of meer hetzelfde. Veel opkomende landen zoals India en China groeien nog wel stevig door. Mede daardoor blijft stagnatie van de groei van de wereldeconomie ons (vooralsnog) bespaard.

Welvaart
De van oudsher sterke belangstelling voor de groei van het BBP is terecht: het BBP bepaalt direct de ruimte voor bestedingen en de ontwikkeling van de werkloosheid. Een te eenzijdige focus op het BBP is echter niet terecht. De welvaart van een land wordt door veel meer factoren dan alleen het BBP bepaald: denk aan de hoeveelheid vrije tijd, de levensverwachting, gezondheid, een schone leefomgeving en veiligheid.

Jones en Klenow
Economen besteden gelukkig steeds meer aandacht aan criteria die beter aansluiten bij ons idee van welvaart dan het BBP. Daarbij kijken ze naar de rol van bijvoorbeeld vrije tijd en huishoudelijke arbeid, analfabetisme, levensverwachting en consumptie-ongelijkheid. Van de studies die tot dusverre zijn verschenen is die van Charles Jones en Peter Klenow veruit het meest ambitieus. De twee economen bekijken niet één factor, maar meerdere factoren tegelijk: consumptie (in plaats van BBP), vrije tijd, levensverwachting en consumptie-ongelijkheid. Ze doen dit voor maar liefst 134 landen. En ze maken optimaal gebruik van beschikbare economische kennis om te bepalen welke gewichten aan de diverse factoren moeten worden toegekend.

Conclusies voor groepen van landen
Het onderzoek vergelijkt voor alle 134 landen de berekende welvaart met het corresponderende BBP. Voor groepen van landen levert dit de volgende resultaten op:

• In termen van welvaart loopt West-Europa minder achter bij de VS dan in termen van het BBP. Redenen zijn een hogere levensverwachting, meer vrije tijd en minder ongelijkheid in West-Europa.
• Ontwikkelingslanden zijn vaak veel armer in termen van welvaart dan in termen van het BBP. Redenen zijn een lage levensverwachting en een grote mate van ongelijkheid.
• Landen groeien harder in termen van welvaart dan in termen van het BBP. Vooral de toename van de levensverwachting in grote delen van de wereld is hier debet aan.

Conclusies voor individuele landen
De resultaten voor individuele landen zijn mogelijk nog interessanter; de berekende verschillen tussen welvaart en BBP zijn hier soms buitengewoon groot. Enkele saillante voorbeelden:

• In termen van welvaart lopen Zuid-Afrika en Botswana nog veel meer achter bij de VS dan in termen van het BBP. De voornaamste reden is AIDS welke de levensverwachting in de twee Afrikaanse staten tot 50-55 jaar heeft gereduceerd.
• Singapore loopt een kleine 20% achter bij de VS in termen van het BBP. In termen van de welvaart is de achterstand driemaal zo groot. Singapore investeert zo’n groot deel van haar BBP dat slechts een klein deel aan consumptie kan worden besteed.
• Brazilië scoort veel minder goed in termen van welvaart dan in termen van het BBP. De reden is de grote mate van ongelijkheid in het land.

Welvaartsgroei
Met dit onderzoek is niet alles over welvaart gezegd. Het is niet volledig: factoren als milieu en veiligheid worden niet in het onderzoek betrokken. Verder is over de gewichten die aan verschillende factoren worden toegekend discussie mogelijk. Dit doet echter geen afbreuk aan de enorm belangrijke stap die het onderzoek zet in de richting van een beter criterium voor nationale welvaart. Daarmee komt er meer zicht op mijn ideaal: dat we in de toekomst niet meer spreken over BBP en economische groei, maar over welvaart en welvaartsgroei.

---