Stel dat de economie zich begint te herstellen. Dat de productie in de volle breedte gaat groeien. Dat de werkloosheid in alle leeftijdsklassen terugloopt. Dat het vertrouwen in de economie terugkomt en financiële balansen in de economie zich beginnen te verbeteren. Geeft dat economen een “happy end” gevoel, een idee van “eind goed, al goed”?

Zwartepieten
Ik denk het niet. Ik denk dat het zwartepieten zal beginnen. De critici van het begrotingsbeleid van de regering zullen stellen dat het herstel bewijst dat Nederland zijn begrotingsdoelstelling ook zonder bezuinigingen zou hebben gehaald. En dat de bezuinigingen de crisis onnodig hebben verdiept, mensen in de werkloosheid hebben geduwd en huishoudens in financiële problemen hebben gebracht. De critici van het beleid ten aanzien van pensioenfondsen zullen iets soortgelijks beweren. Indexatiekorting en verlaging van pensioenen waren dus niet nodig. En mogelijk heeft dit beleid de crisis verdiept. De maatschappelijke commotie die het teweegbracht, kan het vertrouwen in de toekomst dusdanig hebben beschadigd dat consumenten extra hard op de rem trapten.

Permanent lagere groei
De voorstanders van het beleid van overheid en pensioenfondsen zullen daartegen inbrengen dat het lange tijd onduidelijk was of de economie zich zou gaan herstellen. Dat dit zelfs op dit moment nog niet vaststaat (VS, China, Griekenland). En dat je in een scenario van een permanent lagere groei maar beter de tering naar de nering kunt zetten. Tekorten terugdringen en schulden afbouwen om zo het vertrouwen van de samenleving in de economie terug te brengen. Wat op zijn beurt de economische schade kan beperken.

Tijdelijk of permanent?
Hoe aansprekend al deze argumenten ook mogen zijn, geen van de standpunten is juist. De crux is dat op het moment dat een economie met een schok te maken krijgt, onduidelijk is of deze tijdelijk dan wel permanent van aard zal zijn. En het onduidelijk is wat de meest passende beleidsreactie is. Een typisch geval van wijsheid achteraf: pas op een later moment is de aard van de schok vast te stellen. Althans, soms, niet altijd. Diegenen die zich in hun onderzoek bezighouden met random walks en mean reversion processen weten waar ik over praat.

Voorspellingen goud waard
De toekomst is onvoorspelbaar. Helaas. Van tijd tot tijd zullen we moeten vaststellen dat we in het verleden beter ander beleid hadden kunnen voeren als we toen de wijsheid van later hadden gehad. Het beste wat we kunnen doen is beleid ontwikkelen op basis van de informatie die er wel is, hoe summier die ook kan zijn. En beleid bijstellen wanneer nieuwe informatie beschikbaar komt. Voorspellingen over de toekomst van de economie kunnen goud waard zijn, ook al blijken ze achteraf onjuist. Dat is iets wat we vooraf al kunnen vaststellen. Met de wijsheid van nu.