Het is een vast ritueel geworden. Tweemaal per jaar een rondje door het huis maken om alle klokken te verzetten. Een mooie gelegenheid om klokken die te veel voor of achter zijn gaan lopen, weer bij de tijd te brengen. Deze week werd ik er nog eens extra aan herinnerd omdat mijn zoon het in het kader van 1 april een leuke grap vond de klok weer een uur terug te zetten. Gelukkig kwam ik er net op tijd achter.

Slaaptekort
Waarom hebben we eigenlijk een zomertijdregeling? Wat is de reden dat in een groot aantal landen, zo’n 70 inmiddels, elk halfjaar een keer op een andere tijdzone wordt overgesprongen? De halfjaarlijkse operatie kost tijd, geld en energie. Aan het vooruitzetten van de klok worden ook nogal wat (negatieve) gevolgen toegeschreven: slaaptekort, meer ongevallen op het werk, meer auto-ongelukken, meer hartaanvallen, meer zelfdodingen, verlies aan productiviteit, slechtere studieresultaten. Toegegeven, als aan het einde van de zomer de klok wordt teruggezet, mag je het omgekeerde verwachten als al deze zaken te relateren zijn aan de hoeveelheid slaap. Maar als het de transitie is naar een andere tijdzone die de problemen veroorzaakt, dan wordt het juist erger: de gevolgen van het terugzetten van de klok zijn dan vergelijkbaar met die van het vooruitzetten ervan.

Energiebesparing
Gezien deze nadelen, moeten er dus wel belangrijke voordelen verbonden zijn aan de zomertijdregeling, willen we haar kunnen legitimeren. Als belangrijkste voordeel wordt steevast energiebesparing genoemd. Besparing op kaarslicht was voor Benjamin Franklin de reden om in 1784 als eerste te filosoferen over een zomertijdregeling. En inderdaad lijkt het logisch dat het gebruik van een uur meer zonlicht en minder kunstmatig licht per dag flink kan bijdragen aan energiebesparing, of – zo u wil, substitutie van gratis zonne-energie voor dure fossiele energie.

Indiana
Maar is het argument van energiebesparing valide? De Amerikaanse economen Laura Grant en Matthew Kotchen stellen van niet. Zij hebben het energieverbruik gemeten in die gebieden in de Amerikaanse staat Indiana die de zomertijdregeling in 2006 invoerden: twee jaar voor de invoering en het jaar erna. Andere gebieden in Indiana hadden de zomertijdregeling al eerder ingevoerd en konden als controlegroep worden gebruikt. Hun onderzoek concludeert dat het energieverbruik inderdaad verandert ten gevolge van de zomertijdregeling, maar anders dan verwacht: het energieverbruik stijgt (met ongeveer 1 procent)! Het stroomgebruik voor verlichting neemt weliswaar af, maar het stroomverbruik voor koeling (air conditioning) neemt met meer toe.

Discussie
Nader onderzoek lijkt geboden. Immers, Nederland is Amerika niet en Nederlanders zijn geen Amerikanen. Maar als dat onderzoek het onderzoek van de Amerikanen bevestigt, is discussie op zijn plaats. Eventueel moeten we het halfjaarlijkse ritueel maar afschaffen. Een change of mind, maar minder change of body.