Het wil maar niet vlotten met het economisch herstel. Nu zijn het weer dalende olie- en grondstoffenprijzen die roet in het eten hebben gegooid. Het IMF en de OESO hebben inmiddels de groeiverwachtingen voor de wereldeconomie voor 2016 naar beneden bijgesteld. Parallel hieraan laten ook de inflatieverwachtingen een omslag zien. Eurostat rapporteerde zelfs een deflatie van 0,2 procent in de maand februari. Verder lezen
Het klinkt wat obligaat: never waste a good crisis. Maar nu is het dan toch zover. Olivier Blanchard, voormalig hoofdeconoom van het IMF, heeft het voorstel gelanceerd dat de landen van de Eurozone groei-obligaties gaan introduceren om (een deel van) hun overheidsschuld te financieren. Wat zijn dat, groei-obligaties? Dat zijn overheidsobligaties waarvan de rente gekoppeld is aan de groei van het BBP van het land in kwestie. Des te meer de economie groeit, des te hoger de rente die de overheid op de obligatie uit moet Verder lezen
We dachten dat de crisis wegebde. We dachten dat we een financiële crisis, een mondiale economische crisis, een schuldencrisis en een Eurozone crisis hadden overwonnen. Immers, de economische groei trok weer aan, de wereldhandel was herstellende en de werkloosheid had een daling ingezet. Maar in november 2013 stelde Lawrence Summers duidelijk dat we veel te optimistisch waren. Summers, eerder minister van Financiën in de regering-Clinton en directeur van de National Economic Verder lezen
Jaren geleden kreeg ik regelmatig een collega van mijn vrouw over de vloer. En elke keer vroeg hij me wat de rente zou gaan doen: stijgen of dalen. Mijn gebruikelijke antwoord dat de toekomst niet te voorspellen is, was niet wat hij wilde horen. Wat hij vervolgens voor zichzelf oploste door te concluderen dat mijn uitspraak in elk geval niet in strijd was met zijn eigen oordeel, welk dat dan ook was. Verder lezen
Vorige maand publiceerde het Centraal Planbureau haar meest recente raming voor de Nederlandse economie in 2016. De economische groei trekt aan tot 2,1 procent. Daarmee wordt, indien de raming zich realiseert, 2016 het derde achtereenvolgende jaar met beperkte, maar aantrekkende groei. De inflatie komt naar verwachting uit op 0,9 procent. Verder lezen
Vermogenswinsten en –verliezen zijn in Nederland onbelast. En als het aan het kabinet ligt, blijft dat ook zo. Voor particuliere huishoudens en voor pensioenfondsen die ook nog eens vrijgesteld zijn van de vermogensrendementsheffing die huishoudens (soms) verschuldigd zijn. Verder lezen
180 graden: zoveel is het debat over de opwarming van de aarde gekanteld. De twijfels die het debat tot voor kort beheersten, hebben plaats gemaakt voor consensus. Consensus dat de aarde in ijltempo opwarmt, dat dit te wijten is aan een sterk gestegen uitstoot van broeikasgassen en dat menselijk handelen hierin een cruciale rol speelt. Alleen over de gevolgen van deze opwarming bestaat nog steeds veel onzekerheid.
Gletsjers
Niet meer dan logisch dus dat wordt nagedacht over beleid om de opwarming van de aarde tegen te gaan. In praktijk komt dat neer op een reductie van de mondiale uitstoot van broeikasgassen, waaronder CO2. De gletsjers op de Noordpool spelen hierbij een cruciale rol. Waarom? Omdat in de permafrost van deze gletsjers grote hoeveelheden methaan (een ander broeikasgas) zijn opgeslagen. Wordt de CO2 uitstoot niet voldoende omlaag gebracht, dan kan de resulterende temperatuurverhoging de gletsjers dusdanig doen smelten dat deze methaan vrijkomt en de opwarming van de aarde in een versnelling duwt. Het zijn de gletsjers die maken dat klimaatbeleid niet zozeer het karakter heeft van ietsje meer of minder, maar van nu of nooit.
Parijs
Op dit moment zijn regeringsleiders van de hele wereld bij elkaar in Parijs om maatregelen te bespreken om opwarming van de aarde tegen te gaan. Of ze daarin zullen slagen, is nog niet te overzien. Eerdere klimaatconferenties stemmen wat dat betreft niet hoopvol. Terzijde, klimaatconferenties zijn een prachtig voorbeeld om het free rider principe uit de economische wetenschap te illustreren. Grappig dat je met een notie van een paar regels de resultaten van zoveel internationale onderhandelingen kunt voorspellen. Maar ik dwaal af.
Stel
Stel nu eens dat het niet lukt, dat er in Parijs geen succes wordt geboekt. Stel eens dat de regeringsleiders het niet eens worden, of het wel eens worden op grote lijnen, maar niet over de uitwerking, of het wel eens worden over zowel grote lijnen als de uitwerking, maar desondanks om wat voor reden dan ook hun beloften in de toekomst niet nakomen. Wat staat overheden in landen als Nederland dan te doen?
Kosten
Economisch gezien is dit een beslissingsprobleem onder onzekerheid. Het is immers mogelijk dat de klimaatverandering minder voeten in de aarde zal hebben dan nu gedacht, maar ook een drastische klimaatverandering is een mogelijkheid. Stijging van de zeespiegel, toename van droogte- en hitteperioden, extreme neerslag, overstromingen, bosbranden, verspreiding van infectieziekten. Dat betekent hoge kosten voor een overheid die de gevolgen hiervan voor de samenleving wil beperken. Verder brengt een drastische klimaatverandering niet alleen laaggelegen eilanden(-groepen) als de Maldiven en Vanuatu in grote problemen, ook veiliger gebieden kunnen onleefbaar worden. In beide gevallen kan migratie van bevolkingsgroepen het gevolg zijn en in beide gevallen zullen overheden kosten moeten maken om deze migratie in goede banen te leiden.
Budgettaire ruimte
Een overheid kan het principe hanteren: “Wie dan leeft, die dan zorgt”, maar of dat verstandig is, is de vraag. Zoals eerder betoogd in het kader van de vergrijzingsproblematiek, betekenen onzekere toekomstige uitgaven dat een overheid er goed aan doet nu al te beginnen daarvoor budgettaire ruimte te reserveren: verhoging van belastingen of extra bezuinigingen. Des te hoger de belastingtarieven, des te groter de budgettaire opgave. Niet echt een boodschap om blij van te worden nu de economie krampachtige pogingen doet zich aan de crisis te ontworstelen, maar het is niet anders.
Tegeltje
Laat ik echter niet op de zaak vooruitlopen. Het wijze tegeltje zegt: “Voorkomen is beter dan genezen”. Beter nu met elkaar afspreken klimaatverandering te voorkomen dan straks moeten uitvinden hoe het best met deze verandering kan worden omgegaan. Ik wens de onderhandelaars veel succes en wijsheid.
De notitie van het CPB beslaat maar tweeënhalve bladzijde, maar had desondanks een grote impact. De notitie herhaalt het spraakmakende onderzoek uit 2013 van de IMF-economen Blanchard en Leigh (B&L), maar nu met meer recente data. De CPB-onderzoekers Möhlmann en Suyker trekken voor de Verder lezen
De verdienste van Thomas Piketty is dat hij het onderwerp ongelijkheid bovenaan de agenda heeft gezet. Waarom schrijf ik dit nu? Ten eerste omdat de leermeester van Piketty, de Britse econoom Tony Atkinson, onlangs een bezoek aan Nederland bracht. Ten tweede omdat Atkinson hier was om zijn nieuwste boek te promoten dat gaat over ongelijkheid (Inequality. What Can Be Done?). Verder lezen
Rethinking Economics, de wereldwijde beweging die een grondige hervorming van het economieonderwijs bepleit, heeft iets bereikt. Steeds meer wordt er gediscussieerd over de aard van het economieonderwijs. We kenden al de boeken van Ha-Joon Chang, kort geleden was er het relletje rondom Boom Bust Boom, en nu weer Verder lezen