Bijna vijf jaar zijn verstreken nadat een groep studenten bij een college van Gregory Mankiw wegliep. Hun protest was aanleiding tot de oprichting van Rethinking Economics, een wereldwijd netwerk van studenten en anderen die beogen de manier waarop economie wordt gedoceerd fundamenteel te veranderen. Hun kritiek behelst verschillende punten: de dominantie van de neoklassieke denkrichting, de nadruk op techniek en wiskunde en de gebrekkige aandacht voor institutionele, historische en politieke factoren in de economiecolleges. Nu, bijna vijf jaar later, lijken de studenten iets te hebben bereikt: hun kritiek heeft een levendige discussie losgemaakt. Maar is er ook iets veranderd in de collegezaal?
Tekstboeken
Het lijkt me een logische vraag, maar ook een lastige. Men zou behoorlijk wat (empirisch) onderzoek moeten doen om de vraag te kunnen beantwoorden. Wat men ook kan doen is eens goed kijken naar de tekstboeken over economie die wereldwijd in economiecolleges worden gebruikt. Laten deze tekstboeken een metamorfose zien? Of ademen ze nog steeds dezelfde sfeer als tien jaar geleden? De laatste vraag is wellicht gemakkelijker te beantwoorden, hoewel daarmee uiteraard niet alle aspecten van de economiecolleges aan bod komen.
Quick scan
Wat ik hier wil doen is meer bescheiden. Ik wil een soort van quick scan maken van twee tekstboeken over macro-economie op bachelor niveau. Om te zien of er veranderingen te zien zijn die in lijn zijn met de ideeën van Rethinking Economics. Zonder overigens te gaan beweren dat deze veranderingen het directe gevolg zijn van Rethinking Economics; dat zou neerkomen op het door elkaar halen van correlatie en causaliteit en dat is niet iets wat je van een econoom verwacht.
Macroeconomics
De tekstboeken die ik vergelijk zijn ‘Macroeconomics’ van dezelfde Mankiw die we hierboven tegenkwamen en ‘Macroeconomics’ van Daron Acemoglu, David Laibson en John List (ALL) – laten we hopen dat de correspondentie in titels niet iets zegt over de inhoud. Het eerste boek staat voor oud en het tweede voor nieuw, niet om daarmee een vooringenomenheid te suggereren, maar om aan te geven dat van het eerste inmiddels de achtste versie is verschenen en van het tweede pas de eerste versie. Ik wil de twee boeken vergelijken met betrekking tot het Solow groeimodel. Waarom het Solow groeimodel? Dit model is een van de hoekstenen van de huidige macro-economie. (David Romer bediscussieert dit model dan ook in het allereerste hoofdstuk van zijn boek.) Mankiw bespreekt het model in hoofdstuk 8, ALL doen hetzelfde in hoofdstuk 7. Dat is geen verschil. Wel een verschil is dat ALL het model verwijzen naar een appendix, iets wat ik nooit eerder heb gezien.
Historische context
Een ander verschil is dat Mankiw eerst enkele woorden wijdt aan het belang van economische groei en dan direct van start gaat het model uiteen te zetten. ALL kiezen voor een andere route. Zij bediscussiëren eerst economische groei in een historische context, geven de verschillen aan over de tijd en tussen landen, relateren economische groei aan bevolkingsgroei en technologische ontwikkeling en geven een verbale uitleg van het concept van een geaggregeerde productiefunctie. Daarna pas beginnen zij om de bouwstenen van het model uit te leggen.
Gebruik van wiskunde
Wat valt er te zeggen over het gebruik van wiskunde? Eigenlijk vinden we betrekkelijk weinig wiskunde in de delen die het Solow groeimodel behandelen in beide boeken. (Diegenen die op zoek zijn naar wiskunde kunnen beter het boek van Romer bestuderen). Toch is er een verschil. Mankiw gebruikt 29 vergelijkingen om het model uit te leggen, ALL gebruikt slechts 7 vergelijkingen.* Nu kun je stellen dat dit een marginaal verschil is. Aangezien de inhoud van de vergelijkingen hetzelfde is, doet het er weinig toe of je 29 of 7 vergelijkingen gebruikt. Echter, in combinatie met de vorige twee aspecten (appendix versus hoofdtekst, inbedding in historische context versus een ahistorische expositie) gaat er wel degelijk de suggestie vanuit dat ALL minder prioriteit geven aan het model en zijn implicaties.
Implicaties van het model
Wat kunnen we zeggen over deze implicaties? De centrale implicatie van het Solow groeimodel is dat een verandering van de besparingen in een land uiteindelijk geen gevolgen zal hebben voor het tempo van economische groei. Zowel Mankiw als ALL gaan hier uitvoerig op in. Een tweede implicatie is dat economische groei uiteindelijk wordt bepaald door arbeidsbesparende technologische ontwikkeling. Alleen in Mankiw komt dit uitgebreid aan bod. Een derde is die van economische convergentie: twee landen die in alle opzichten gelijk zijn behalve hun initiële GDP per hoofd van de bevolking zullen naar elkaar toe groeien. Opnieuw komt dit alleen in Mankiw uitgebreid aan bod.
Metamorfose?
Terug naar de vraag die ik wilde beantwoorden: laten de tekstboeken over economie een metamorfose zien? Het gaat me te ver om dat te stellen, hoewel er wel degelijk een verandering zichtbaar is. Het boek van ALL gaat uitgebreider dan Mankiw in op de historische context van het model, maar heeft minder aandacht voor de implicaties van het model. Ik twijfel of de ingezette veranderingen in alle opzichten een verbetering zijn; een combinatie van de twee boeken is waarschijnlijk het beste. Maar zonder meer toont deze quick scan dat de manier waarop economie wordt gedoceerd, verandert in de tijd – en is dat niet wat je van een wetenschap verwacht?
* Voor een uitleg van het model zonder ook maar één vergelijking zie ‘Economen kunnen niet rekenen’.
Voor wie geen blog wil missen, like mijn facebook pagina Rekenen Aan Vergrijzing!